Vrijwilligerswerk biedt bij uitstek de mogelijkheid om competenties te ontwikkelen. Juist de vrijwilliger met een carrièregericht motief of leermotief is gebaat bij verdere ontplooiing. Bovendien kunt u als organisatie vrijwilligers erkenning geven voor bewezen competenties (Erkenning Verworven Competenties, afgekort EVC) en deze o.a. inzetten als waarderingsinstrument.

Wat is een competentie?
Een competentie is een combinatie van kennis, vaardigheden, instelling en gedrag in een persoon die hem of haar in staat stelt een functie, taak of rol met succes te vervullen.

Bijvoorbeeld:
Allereerst is het noodzakelijk dat de bereidheid om samen te werken aanwezig is (willen) en dat men coöperatief is ingesteld (zijn). Verder zijn bepaalde kennis en inzicht vereist met betrekking tot rollen, taken en verantwoordelijkheden (weten). Ook zal men over een aantal communicatieve vaardigheden moeten beschikken, zoals informatie delen, afspraken maken etc. (kunnen).

Waarom aan de slag met competenties voor vrijwilligers?
• het draagt bij aan zelfontplooiing en ontwikkeling van de vrijwilligers
• als blijk van waardering voor de vrijwilligers in uw organisatie
• om vrijwilligers te ondersteunen als ze binnen de organisatie willen doorstromen naar een andere functie
• om de vrijwilligers te ondersteunen als ze hun vrijwilligerservaring willen inzetten bij het zoeken naar betaald werk (carrièregerichte motieven!)
• om vrijwilligers te ondersteunen als ze hun vrijwilligerservaring willen inzetten om in een (beroeps)opleiding vrijstellingen of studiepunten te krijgen.

Wat levert competentieontwikkeling de organisatie op?
Een kans om (nieuwe, jonge) vrijwilligers te boeien, te binden en te behouden (en te bedanken):

• Boeien:
  Aantrekkelijker maken van vrijwilligerswerk.
  Versterking van het positieve imago van uw organisatie.

• Binden:
  Op maat aanbieden van taken, functies en opleidingstrajecten, uitgaande van competenties waarover de vrijwilliger reeds beschikt.
  Optimaliseren van de match tussen organisatie en vrijwilliger.

• Behouden:
  Begeleidingsinstrument door, bijvoorbeeld aan de hand van een portfolio, regelmatig met de vrijwilliger te reflecteren op verworven competenties en gewenste ontwikkelingsmogelijkheden.

• Bedanken:
  Bij diens vertrek de vrijwilliger iets waardevols meegeven om verworven competenties elders in te kunnen zetten.

Hoe werkt competentieontwikkeling?
Hieronder vindt u drie voorbeelden die een indruk geven van de inzet van competentieontwikkeling bij vrijwilligers.

Voorbeeld 1:
U wilt uw vrijwilligers graag - naast de gebruikelijke manieren van waarderen - iets extra’s meegeven als zij vertrekken. Standaard krijgt iedere vrijwilliger bij vertrek een certificaat dat vermeldt welke competenties zij bij uw organisatie hebben verworven.

Voorbeeld 2:
Uw organisatie trekt steeds meer (jongere) vrijwilligers; en in de loop der tijden zijn de taken en verantwoordelijkheden van de vrijwilligers complexer geworden. De rol van de beroepskracht is hierdoor ook veranderd en meer faciliterend en coachend geworden. Bovendien vindt u het belangrijk dat vrijwilligers kunnen groeien en zich optimaal ontplooien.

U wilt dus, naast het geven van waardering, vrijwilligers begeleiden in hun ontwikkeling. U start hiermee na de inwerkperiode door hen de competentiecheck te laten invullen. Hierop kunnen de vrijwilligers per competentie aangeven welke zij goed of enigszins beheersen en welke zij willen ontwikkelen.

Een format voor de uitvoering van een competentiecheck onder vrijwilligers vindt u hier.

Vervolgens kunt u samen met de vrijwilliger een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) invullen. Later kunt u in een voortgangsgesprek bespreken of de vooropgestelde doelen zijn behaald. Dit leidt dan naar een nieuwe competentiecheck en dus ook naar een nieuw POP.

Hier vindt u een format voor een Persoonlijk Ontwikkelingsplan.

Voorbeeld 3:
Een aantal vrijwilligers wil graag tastbare bewijzen van de competenties die ze als vrijwilliger hebben ontwikkeld. U laat hen aan de hand van de competentiecheck hun competenties in kaart brengen. Vervolgens kiezen ze een aantal competenties uit waar ze bewijzen voor willen verzamelen, zoals: een verslag, een werkplan of programma, een e-mailbericht, een referentie of getuigschrift, 360˚ feedback van verschillende collega’s, een foto- of filmopname. Deze bewijzen kunt u verzamelen in een (digitaal) portfolio.

Een format van zo'n portfolio vindt u hier.

Op basis van het portfolio kunt u het certificaat Eerder Verworven Competenties (EVC) invullen. Een format voor het certificaat EVC vindt u hier.

Materiaal van andere organisaties/websites:

• Op LinkedIn kunt u referenties koppelen en documenten invoegen als bewijsmateriaal voor opgedane kennis en vaardigheden.

• Movisie heeft een EVC-traject voor vrijwilligers ontwikkeld aan de hand van twaalf competenties.

• Via Europass kunt u als organisatie een account aanmaken en een certificaat voor vrijwilligers samenstellen volgens Europese standaarden.

• Het Kenniscentrum EVC is de officiële instantie die EVC volgens landelijke standaarden verschaft.

• Op de website van de Stichting ePortfolio kunt u gratis een digitaal portfolio samenstellen.

Meer e-learnings van PEP met betrekking tot vrijwilligerswerk vindt u hier.

Geraadpleegde bronnen
Bekijk hier de geraadpleegde bronnen.